Uniek onderzoek bij langdurig werkzoekenden: ‘Laat ons vooral niet met rust’

29 november 2023 - Persbericht - Werkloosheid

Het Vlaams ABVV presenteert vandaag een uniek onderzoeksrapport. Op basis van een kwalitatieve en kwantitatieve bevraging bij leden van het ABVV die langdurig werkzoekend zijn, wordt voor de eerste keer een beeld zichtbaar dat sterk ingaat tegen het gangbare discours over deze groep. ‘Laat ons vooral niet met rust’, zo blijkt uit de cijfers. ‘Maar, hou ons ook niet voor de gek.’ Meer dan 2.000 langdurig werklozen namen deel aan het onderzoek in een traject dat ruim 12 maanden duurde.

2.031 langdurig werkzoekenden vulden de kwantitatieve bevraging over de VDAB-dienstverlening in. Deze werd aangevuld met 39 diepte-interviews en gesprekken met nog eens 110 mensen tijdens tussentijdse besprekingen per provincie.

De resultaten van het onderzoek zijn opvallend. Allereerst komt een beeld naar voor van een groep die sterk vragende partij is om nog deel uit te maken van de arbeidsmarkt. 82,27% van de langdurig werklozen geeft aan absoluut te willen werken, een opleiding te volgen of vrijwilligerswerk te doen. 13,89% geeft aan dat niet meer te kunnen omwille van gezondheidsredenen. Een kleine groep van 3,84% is afgehaakt en geeft aan niet meer te willen werken.

Eigen inspanningen

Dat beeld wordt versterkt door de eigen inspanningen van de werklozen. 1 op 2 volgt of volgde een opleiding, 1 op 3 volgt of volgde een stage, 1 op 10 doet vrijwilligerswerk of wil dat graag doen. Ook wijkwerken, mantelzorg en interimwerk staan regelmatig op het menu van de langdurig werkzoekenden, zo bleek uit de kwalitatieve gesprekken en de aanvullingen bij de bevraging.

Zowel werkwilligheid als persoonlijke inspanningen blijken voor deze groep echter onvoldoende om effectief uit de werkloosheid te geraken. Er zijn tijdelijke contracten, beloftes na stages of garanties na opleiding, maar geen vast werk. Het is dan ook geen wonder dat uit alle gesprekken een sterk verlangen naar een ondersteunende arbeidsbemiddeling komt.

Bemiddeling

Helaas oogt het beeld daar vandaag niet goed. 22,27% van de bevraagden meldt geen begeleiding te krijgen van de VDAB. Slechts 26,77% had in het afgelopen jaar 5 keer of meer contact met de bemiddelaar, waarvan 1 op 2 enkel online. 24,54% of bijna 1 op 4 werd niet uitgenodigd.

Maar ook voor wie wél begeleiding kreeg oogt het resultaat mager. Respondenten spreken over regelmatige wissels van bemiddelaars en gebrek aan empathie, amper 6 op 10 vindt de bemiddelaar professioneel. De begeleiding veroorzaakt stress (28,13%), werkzoekenden voelen zich onder druk gezet (19,83%). Soms ontstaat ook een gevoel van carrouselbegeleiding: met dezelfde opdrachten die terugkeren, het om de haverklap moeten indienen van hetzelfde dossier of roterende begeleiders. Werkzoekenden worden aangemoedigd te solliciteren, opleiding te volgen of stages te doen, maar krijgen vacatures die niet matchen (26,89%), stages zonder opleidingsplan (48,69%) of krijgen meermaals de opdracht te leren werken met de VDAB website of te leren solliciteren (20%).

Arbeidsmarkt

Tegelijk botsen de werkzoekenden op de arbeidsmarkt zelf op drempels. Ze merken dat ze geen werk vinden omwille van leeftijd, afkomst, de werkloosheid zelf, opleidingsniveau of arbeidshandicap, maar krijgen daar in hun activering niet altijd erkenning voor. Ze ervaren een gebrek aan afstemming van de begeleiding op hun aanwervingskansen en het gebrek aan aangepaste jobs.

Het Vlaams ABVV besluit uit het onderzoek dat de huidige (beleids)aanpak voor langdurig werkzoekenden er onvoldoende in slaagt om de brug naar de arbeidsmarkt te maken. Er is nood aan meer ondersteuning, een aangepaste begeleiding en redelijkheid in de aanpak afgestemd op de tewerkstellingskansen van langdurige werkzoekenden. Aan werkgeverszijde is er nood aan redelijke aanpassingen aan de job, werkbare jobs, redelijke loon- en arbeidsvoorwaarden... Zowel bij VDAB als in het Vlaams arbeidsmarktbeleid zijn hiervoor aanpassingen nodig.

Het Vlaams ABVV pleit voor:

Een intensievere begeleiding op maat met de werkzoekende aan het stuur en rekening houdend met zijn of haar tewerkstellingskansen.
Begeleidingsinstrumenten met een duidelijke finaliteit en een VDAB-partnerwerking die geen draaideur is.
Een beleid dat tegelijk haar verantwoordelijkheid opneemt om ook de drempels naar werk aan de aanbodzijde aan te pakken.
Door te investeren in werkbare jobs, in doelgroepmaatregelen en door arbeidsmarktdiscriminatie te bestrijden, bv met praktijktesten.
Het concept zones zonder langdurige werkloosheid - naar Frans model – kan hier een belangrijk instrument voor zijn.

Morgen, donderdag 30/11 organiseert het Vlaams ABVV een trefdag over het activeringsbeleid. Het rapport wordt hier ook voorgesteld.

Het volledige rapport vindt u hier.

Gerelateerde nieuwsberichten

Uniek onderzoek bij langdurig werkzoekenden: ‘Laat ons vooral niet met rust’

Eigen inspanningen

Bemiddeling

Arbeidsmarkt

Gerelateerde nieuwsberichten

Humaan activeringsbeleid: een terugblik

Uniek onderzoek bij langdurig werkzoekenden: ‘Laat ons vooral niet met rust’

Interim levenslang?